De titel doet al vermoeden waar dit over zal gaan. Vaak gebruiken mensen deze zin als ze, vanuit een ziekenhuis of een niet meer te houden thuissituatie, worden geplaatst in een verzorgingshuis of in een hospice. “Dit zal mijn laatste station wel zijn,” zeggen ze dan. Soms hebben ze niet in de gaten dat ze ergens anders zijn en soms is het voor mensen ook een opluchting dat ze goed worden verzorgd, dat ze niet meer overal zelf op hoeven te letten, dat hun eten en drinken lekker voor hen wordt klaargemaakt.

Als wij een uitvaart hebben verzorgd komen we na twee of drie weken nogmaals langs bij de nabestaande(n). Samen met hen bespreken we dan de gang van zaken rondom de begeleiding en de uitvaart van hun dierbare. Sommigen vertellen hoe ze zich nu voelen, anderen weten nog steeds niet óf ze iets voelen en hoe dat dan moet. Ze zijn een beetje uit het veld geslagen en weten vaak niet hoe ze met hun gevoelens moeten omgaan. “Nou begint het pas,” zeggen ze dan. En dat klopt natuurlijk ook. Ze moeten weer hun eigen weg vinden. Sommige dingen moeten ze opnieuw leren, bijvoorbeeld koken voor zichzelf, een wasmachine aanzetten, een spijker in de muur slaan of tuinieren. Alle dingen die eerst samen werden gedaan, komen nu neer op de schouders van de nabestaande(n). “En hoelang duurt dat rouwen?” wordt weleens aan ons gevraagd. Wij hebben daar geen antwoord op, want wij kunnen niet voelen wat een nabestaande voelt. We kunnen ons wel inleven in hun gevoelens, maar hoe ze die gevoelens ervaren is echt voor iedereen verschillend. We wijzen hen wel altijd op de hulp van instanties, zoals een begeleider voor hulp met de papieren afwikkeling of een rouwcoach of rouwbegeleiding bijvoorbeeld door deelname aan een Rouwcafé in hun buurt. Echter, dit zijn allemaal aspecten en stappen waar men naar toe moet groeien. Voor rouw staat geen tijd, maar het is ontzettend moeilijk. De ene dag gaat het wat beter dan de andere. En er komen ook weken, waarin je denkt: “Het gaat best goed met me.” En dan ineens kan de moed je weer helemaal in de schoenen zinken. Allemaal logisch en verklaarbaar. En toch wil je dat je weer “gewoon” kunt meedraaien met de mensen om je heen. Dat kan ook en dat mag ook, maar je moet er rekening mee houden dat het niet altijd meteen lukt. Gun jezelf tijd voor je verdriet of voor het “iets niet kunnen.” Laat het maar gebeuren en laat het over je heen komen. In het volgende gedicht van Ilone Krukkert wordt dit alles mooi uitgelegd: Iedereen heeft zijn eigen verdriet,maar wil het eigenlijk niet voelen.Daarom doen we ons vaak beter vooren zeggen wat anders dan we eigenlijk bedoelen.Dan is het makkelijker te dragen, te verkroppen.We doen het allemaal weleensons verdriet en ons leed, achter een glimlach verstoppen.We hoeven dan niks van ons verdriet uit te leggen...houden het voor onszelfin plaats van het eerlijk tegen een ander te zeggen.

En...... ga je nog met vakantie dit jaar? Een vraag die me regelmatig gesteld wordt, zeker in deze periode. En ja, natuurlijk ga ik met vakantie. Want het is niet alleen fijn om even niet te hoeven werken, maar het is ook de tijd om weer op te laden, zodat ik er weer een hele poos tegenaan kan.

Kleinere kinderen worden nog te vaak weggehouden of beschermd bij een uitvaart. “Dat kunnen ze nog niet aan”, wordt er dan gezegd. Uit ervaring kan ik vertellen dat kinderen hiermee goed kunnen omgaan, als de hele gang van zaken maar goed wordt uitgelegd.

"We willen graag het leven vieren, kan dat ook?"

Eén van mijn eerste vragen als ik bij een familie kom is meestal: “Wil de overledene gecremeerd of begraven worden?” Begraven is uiteindelijk wel duurder dan cremeren, omdat je ook moet betalen voor grafrechten en onderhoud van de begraafplaats én meestal wordt er op een graf ook een steen of een ornament geplaatst.